Function - ฟังก์ชั่น

ความหมาย หมายถึง สูตรคำนวณที่ใส่เข้าไปในคอมพิวเตอร์ เพื่อทำการคำนวณตามข้อมูลที่ป้อนเข้าไป เครื่องจะทำการคำนวณตามสูตรที่ป้อนเข้าไปแล้วส่งผลลัพธ์ออกมา เช่น การรวมตัวเลข การหาค่าเฉลี่ย การหาค่าสูงสุดและต่ำสุด ในซอฟต์แวร์ทางด้านสเปรดชีต จะมีฟังก์ชั่นเตรียมไว้ให้มากมาย

ที่มาของคำ แปลมาจากคำว่า Function

วิธีใช้คำ "ในโลตัส 1-2-3 นอกจากจะมีฟังก์ชั่นของสเปรดชีตแล้ว ยังมีฟังก์ชั่นของฐานข้อมูลอีกด้วย"

หมายเหตุ เมื่อลองยกประโยชน์ของฟังก์ชั่นดูจะพบว่ามีประโยชน์มากมาย เช่น ทำให้การคำนวณง่ายขึ้น คำนวณได้เร็วขึ้น ถูกต้องมากขึ้น ลดขั้นตอนที่ยุ่งยากในการคำนวณ สามารถคำนวณสิ่งที่วิธีธรรมดาทำไม่ได้ ความผิดพลาดน้อยลง และสามารถทำการคำนวณที่ยุ่งยากได้ง่ายขึ้น

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Macro, Spread Sheet

Full Duplex - ฟูลดูเพล็กซ์

ความหมาย Full Duplex เป็นระบบการสื่อสารแบบหนึ่งในการสื่อสารด้วยคอมพิวเตอร์ที่ทั้งทางด้านส่งและด้านรับสามารถส่งข้อมูลเข้าหากันได้พร้อมกันกล่าวคือในขณะที่รับข้อมูลอยู่ก็สามารถทำการส่งข้อมูลอย่างอื่นได้ เป็นระบบการสื่อสารที่ใช้กันทั่วไปในการสื่อสารคอมพิวเตอร์ ตัวอย่างของ Full duplex ได้แก่ สายโทรศัพท์

ที่มาของคำ Full Duplex แปลว่า เชิงซ้อนแบบสมบูรณ์ ในโทรศัพท์นั้น ในขณะที่เราพูดอยู่ เรายังสามารถได้ยินเสียงพูดของคู่สนทนาได้ ลักษณะเช่นนี้เราเรียกว่า Full Duplex

วิธีใช้คำ  "โมเดมที่ใช้จะต้องมีระบบสื่อสารเป็นแบบ Full Duplex ด้วย"

หมายเหตุ ที่คู่กับ Full Duplex จะมี Half Duplex ซึ่งหมายความว่า เป็นระบบสื่อสารที่ด้านส่งไม่สามารถรับและด้านรับไม่สามารถส่งในเวลาเดียวกันได้ ตัวอย่างของ Half Duplex ได้แก่ Transceiver (วิทยุรับส่ง)

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Personal Computer Communication, Modem

FORTRAN - ฟอร์แทรน

ความหมาย FORTRAN เป็นภาษาชุดคำสั่ง (Programming Language) ที่พัฒนาขึ้นมาโดย บริษัท IBM ในปี 1954 เพื่อใช้ในงานคำนวณทางวิทยาศาสตร์ เป็นภาษาแรกที่สามารถเขียนสูตรคำนวณลงไปในโปรแกรมได้โดยตรง เนื่องจาก บริษัท IBM พัฒนาขึ้นมาเพื่อใช้กับคอมพิวเตอร์ของบริษัท จึงทำให้โปรแกรมนี้แพร่หลายเป็นที่นิยมกันในการเขียนโปรแกรมการคำนวณทางวิทยาศาสตร์

ที่มาของคำ FORTRAN เป็นคำย่อของ FORmula TRANslator (เครื่องแปลงสูตรคำนวณ) หมายความว่าเครื่องจะแปลสูตรคำนวณต่างๆ ในโปรแกรมให้เป็นภาษาเครื่อง (Machine Language)

วิธีใช้คำ "BASIC จะให้ความรู้สึกที่คล้ายกับภาษาอังกฤษได้มากกว่า FORTRAN"

หมายเหตุ กล่าวกันว่าในปัจจุบันนี้มีโปรแกรมที่เขียนด้วยภาษาฟอร์แทรนอยู่ประมาณ 10% ของโปรแกรมทั้งหมด

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง BASIC Language, C Language, COBOL, Pascal

Format - ฟอร์แมต

ความหมาย หมายถึง การกำหนดรูปแบบและความหนาแน่นของการบันทึกข้อมูลเพื่อให้แผ่นดิสก์อันใหม่สามารถใช้ได้กับดิสก์ไดร์ฟ หรือ OS อันใดอันหนึ่งโดยเฉพาะกล่าวคือ ทำให้แผ่นดิสก์อันใหม่สามารถทำการอ่านหรือเขียนข้อมูลได้โดย OS นั้นๆ เราเรียกกระบวนการนี้ว่าฟอร์แมต (Format) ซึ่งเป็นคำสั่งอันหนึ่งใน OS แผ่นดิสก์อันใหม่ก็เหมือนกับทุ่งเวิ้งว้างที่ยังไม่ได้รับการพัฒนา การฟอร์แมตแผ่นดิสก์อันใหม่เป็นการแบ่งปันขอบเขตของข้อมูลบนแผ่นดิสก์ทำให้สามารถกำหนดความหนาแน่นของการบันทึกข้อมูลได้เหมือนกับการพัฒนาทุ่งเวิ้งว้างให้เป็นสัดส่วนเพื่อการเพาะปลูก

ที่มาของคำ การฟอร์แมตดิสก์ใหม่นั้นเรียกได้อีกอย่างหนึ่งว่า Initialize ซึ่งแปลได้ว่า เป็นการกำหนดรูปแบบเบื้องต้น

วิธีใช้คำ "ในการเตรียมแผ่นดิสก์เพื่อเก็บข้อมูลนั้นให้ทำการฟอร์แมต (Format) แผ่นดิสก์เพื่อเก็บข้อมูลนั้น ให้ทำการฟอร์แมตแผ่นดิสก์ใหม่ดังนี้"

หมายเหตุ ในการฟอร์แมตนั้น ไม่จำเป็นที่จะต้องกระทำต่แผ่นดิสก์อันใหม่ แผ่นดิสก์เก่าที่มีข้อมูลที่ไม่ต้องการอยู่ ก็สามารถทำการฟอร์แมตได้เหมือนกันกับแผ่นดิสก์ใหม่ที่ไม่มีข้อมูลอยู่เลย

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Backup

Font - แบบตัวอักขระ

ความหมาย หมายถึงแบบหรือขนาดของตัวอักขระที่ใช้ในการแสดงผลของไมโครคอมพิวเตอร์หรือใช้ในการพิมพ์ของเครื่องพิมพ์ ในหนังสือหรือสิ่งพิมพ์ต่างๆ จะมีตัวอักขระหลายๆ แบบ เช่น แบบ Times, แบบ Courier เป็นต้น

ที่มาของคำ Font เป็นคำในธุรกิจการพิมพ์ หมายถึง ชุดตัวอักขระที่เป็นแบบเดียวกัน คำนี้ได้นำมาใช้ในการระบุตัวอักขระในคอมพิวเตอร์ด้วย

วิธีใช้คำ "เครื่องพิมพ์แบบเลเซอร์นี้ พิมพ์ตัวอักขระ (Font) ได้สวยงามนะ"

หมายเหตุ แบบอักขระในไมโครคอมพิวเตอร์จะแสดงโดยใช้จุด (Dot) มารวมกัน ในตัวแสดงผล (Display) จะใช้ขนาด 16x16 จุดกันมาก ส่วนในเครื่องพิมพ์ (Printer) จะใช้ขนาด 24x24 จุดกันมาก ยิ่งจำนวนจุดมากเท่าไร ตัวอักขระก็มีความคมชัดมากขึ้น

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง ASCII File, Text File, LASER Printer

Floppy Disk - ฟล็อปปี้ดิสก์

ความหมาย เป็นสื่อเก็บข้อมูล (Media) ที่นิยมใช้ในไมโครคอมพิวเตอร์ เป็นจานวงกลมทำจากสารแม่เหล็กห่อหุ้มด้วยซองพลาสติกสี่เหลี่ยมขนาด 5 นิ้ว ใช้กันมาก แต่ขนาด 3.5 นิ้วก็กำลังเป็นที่นิยม บางทีเรียกว่าดิสเก็ต (Diskette) ซึ่งเป็นชื่อทางการค้าของ IBM บางทีก็เรียกว่า Flexible Disk หรือ Disk เฉยๆ

ที่มาของคำ Floppy เป็นคำที่บอกถึงสภาพพริ้วไหว แสดงถึงลักษณะที่อ่อนบาง เนื้อของฟล็อปปี้ดิสก์ ทำด้วยเรซินสังเคราะห์เป็นแผ่นบางสมชื่อ

วิธีใช้คำ "แผ่นฟล็อปปี้ดิสก์นั้น ถ้าเป็นแผ่นใหม่จะต้องฟอร์แมตก่อน จึงจะใช้งานได้" "ผมจะพิมพ์ต้นฉบับใส่ในฟล็อปปี้ดิสก์แล้วมอบให้คุณ"

หมายเหตุ ฟล็อปปี้ดิสก์จะแบ่งเป็นหลายประเภทตามความหนาแน่นในการบันทึกข้อมูล เช่น ขนาด 640 KB (2DD) หรือขนาด 1 MB (2HD) เป็นต้น อุปกรณ์ที่ใช้ในการอ่านหรือเขียนข้อมูลลงในฟล็อปปี้ดิสก์เรียกว่า Floppy Disk Drive (FDD) หรือหน่วยขับแผ่นฟล็อปปี้ดิสก์

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Disk, 2DD, 2HD, Harddisk

File Name - ชื่อไฟล์

ความหมาย File Name เป็นชื่อของไฟล์ ที่ใช้เรียกไฟล์ที่อยู่บนดิสก์ในขณะที่อ่านหรือเขียนข้อมูล ใน MS-DOS นั้นชื่อไฟล์จะประกอบด้วยชื่อไฟล์ที่แสดงเนื้อหาของไฟล์ (ใช้ตัวอักขระไม่เกิน 8 ตัว) และนามสกุลที่แสดงประเภทของไฟล์ (ใช้ตัวอักขระ 3 ตัว) รวมกันขึ้นมาเป็นชื่อไฟล์

ที่มาของคำ มาจากคำว่า File Name ตัวอย่างเช่นไฟล์ที่ชื่อ FORMAT.EXE นั้น FORMAT เป็นชื่อไฟล์ (File Name) .EXE เป็นนามสกุล นามสกุลนั้นมาจากคำว่า File Type หรือ Extension นามสกุลมีหลายชนิด เช่น DAT (DATa), DOC (DOCument), BAK (BAcKup) ระหว่างชื่อไฟล์และนามสกุลจะคั่นด้วยจุดไข่ปลา

วิธีใช้คำ "ให้กำหด File Name ที่ต้องการแก้ไขด้วย"

หมายเหตุ ชื่อไฟล์นั้นควรตั้งให้เข้าใจง่ายและป้อนข้อมูลง่ายและควรตั้งชื่อไฟล์ให้สัมพันธ์กัน เพราะสามารถใช้ไวลด์การ์ด แทนชื่อไฟล์ทั้งหมดได้ ซึ่งจะสะดวกตอนคัดลอก

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Wildcard, FAT

FAT - แฟต

ความหมาย บนแผ่นดิสก์จะมีการแบ่งพื้นที่ใช้งานเป็นส่วนๆ เช่น พื้นที่ข้อมูลซึ่งใช้เก็บข้อมูลของไฟล์โดยตรง พื้นที่สาระ (Directory) ซึ่งใช้จัดการการอ่านและเขียนไฟล์ และพื้นที่เก็บไฟล์ต่างๆ โดยการระบุชื่อไฟล์ เราสามารถทำการอ่านหรือเขียนข้อมูลบนแผ่นดิสก์ได้

ที่มาของคำ FAT เป็นคำย่อของ Fill Allocation Table แปลว่า ตารางข้อมูลตำแหน่งไฟล์โดยจะมีข้อมูลดังต่อไปนี้บรรจุอยู่
- ไฟล์หรือ Sub-directory ถูกเก็บไว้ตรงส่วนไหนของแผ่นดิสก์ (Sector ไหน)
- อยู่คาบเกี่ยวกับ Cluster อะไรบ้าง (สภาพการเชื่อมโยงของ Cluster) ตำแหน่งที่ไม่มีข้อมูลบรรจุอยู่ (Sector ว่าง)
- ตำแหน่งที่ไม่สามารถอ่านหรือเขียนข้อมูล (Sector ผิดปกติ)

วิธีใช้คำ "ในการอ่านหรือเขียนแผ่นดิสก์นั้นก่อนอื่นจะมีการตรวจสอบที่ FAT ก่อน ข้อมูลที่อยู่ในพื้นที่ที่ใกล้กับ FAT จะสามารถอ่านหรือเขียนได้เร็ว"

หมายเหตุ FAT จะอยู่ใกล้กับบริเวณรอบนอกสุดของแผ่นดิสก์ ดังนั้นข้อมูลที่อยู่ใกล้ FAT จะสามารถอ่านหรือเขียนได้เร็วกว่าข้อมูลที่อยู่ไกล คำว่า FAT จะมีความหมายว่า "อ้วน" อยู่ด้วย ดังนั้น ถ้าพูดคำนี้อย่างไม่ดูตาม้าตาเรือ ผู้หญิงอ้วนที่อยู่ใกล้ๆ อาจโกรธเอาได้

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Directory, Sector, Clusters

Filter - ฟิลเตอร์

ความหมาย หมายถึง คำสั่งโปรแกรมหรือซอฟต์แวร์ที่ทำการกรองข้อมูลที่อ่านเข้ามาเหมือนอย่างตะแกรงแล้วจัดการเอาข้อมูลที่ต้องการออกมา ใน MS-DOS มีคำสั่งที่ทำหน้าที่ของฟิลเตอร์อยู่ 3 ตัว คือ
MORE (แสดงผลข้อมูลทีละหน้า)
SORT (จัดเรียงข้อมูล)
FIND (ค้นหาข้อมูล)
ตัวอย่าง เช่น เมื่อใช้คำสั่ง A>SORT NAMES.DAT คอมพิวเตอร์จะอ่านข้อมูลของ NAMES.DAT เข้าไป แล้วทำการจัดเรียงข้อมูลใหม่ จากนั้นจึงแสดงผลออกมาที่จอภาพ

ที่มาของคำ Filter มาจากคำว่า เครื่องกรอง เป็นการกรองข้อมูลที่ป้อนเข้ามาแล้วส่งผลลัพธ์ออกไปเช่นเดียวกับการกรองน้ำที่มีสิ่งเจือปนอยู่ให้เป็นน้ำสะอาดตามต้องการ

วิธีใช้คำ "อาจกล่าวได้ว่าโปรแกรม File Transform เป็นฟิลเตอร์แบบหนึ่ง"

หมายเหตุ ในการแสดงผล Text File ที่ยาวมากๆ บนหน้าจอ อาจให้แสดงผลทีละหน้าโดยใช้คำสั่ง TYP ดังนี้ A>TYPE filename : MORE

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Pipe, Redirection

External Command - คำสั่งภายนอก

ความหมาย เป็นโปรแกรมไฟล์ของ MS-DOS ที่เก็บอยู่บนดิสก์ ถ้าป้อนชื่อไฟล์เข้าไปหลัง A> ไฟล์นั้นจะถูกอ่านจากดิสก์เข้าไปในหน่วยความจำและจะถูกดำเนินการ (Excute) ทันที ซอฟต์แวร์สำเร็จรูปที่ใช้กับ MS-DOS จะสามารถเรียกมาใช้งานได้โดยใช้คำสั่งภายนอก ซึ่งแบ่งเป็นไฟล์ในกลุ่ม EXE และไฟล์ในกลุ่ม COM

ที่มาของคำ เนื่องจาก External Command เป็นคำสั่งที่ไม่ได้อยู่ในหน่วยความจำแต่อยู่ภายนอก (คืออยู่ในดิสก์) จึงเรียกว่าคำสั่งภายนอก

วิธีใช้คำ "คำสั่ง Format เป็นคำสั่งภายนอก ดังนั้นในการใช้งาน จะต้องมีคำสั่ง Format ใส่ไว้ในดิสก์จึงจะใช้งานได้"

หมายเหตุ เมื่อมีการพัฒนาโปรแกรม MS-DOS โปรแกรมนั้นจะกลายเป็นคำสั่งภายนอกเพิ่มเติมขึ้นมา

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Internal Command

Expert Systems - ระบบผู้เชี่ยวชาญ

ความหมาย หมายถึงการนำเอาความรู้และประสบการณ์ของคนเราใส่เข้าไปในคอมพิวเตอร์ แล้วให้คอมพิวเตอร์ทำการตัดสินใจต่างๆ เหมือนกับเป็นผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชาปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) ซึ่งกำลังเป็นที่สนใจและมีการทำการวิจัยกันอย่างมาก

ที่มาของคำ Expert Systems แปลว่า ระบบคอมพิวเตอร์ที่มีความรู้เหมือนผู้เชี่ยวชาญ เช่น ถ้าหากเราไม่สบายก็ต้องหาหมอผู้เชี่ยวชาญในโรคนั้นๆ Expert Systems ก็เช่นเดียวกัน จะสะสมประสบการณ์ ทำการวินิจฉัย ตัดสินใจกับปัญหาต่างๆ ที่ป้อนเข้าไป

วิธีใช้คำ "Expert Systems นอกจากจะเหมาะสำหรับบุคคลทั่วไปแล้ว ยังเป็นผู้ช่วยอย่างดีของผู้เชี่ยวชาญด้วย"

หมายเหตุ ในการนั่งรถไฟฟ้าในเมืองโตเกียวนั้น ถ้าอยากรู้ว่าในการเดินทางจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งจะต้องใช้เวลาเท่าใด เสียเงินเท่าใด หรือต้องเปลี่ยนรถที่ไหน ก็สามารถใช้บริการจากระบบผู้เชี่ยวชาญในการเดินทาง ซึ่งเป็นซอฟต์แวร์ที่ได้รับการพัฒนาขึ้นมาให้ตอบคำถามแก่ผู้โดยสาร

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง AI

Exit - เอ็กซ์ซิท

ความหมาย เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับเรียกให้กลับเข้าสู่ระบบปฏิบัติการ MS-DOS ภายหลังจากที่มีการเรียกใช้ชุดคำสั่งหรือโปรแกรมใน COMMAND.COM เมื่อออกจาก MS-DOS ไป นอกจากนี้ยังใช้เป็นคำสั่งสำหรับเรียกกลับเข้าสู่โปรแกรมภายหลังจากที่ได้ออกจากโปรแกรมนั้นไปทำงานในระดับ MS-DOS ชั่วขณะหนึ่ง

ที่มาของคำ EXIT เป็นคำที่เห็นกันทั่วไปตามอาคาร สถานที่ต่างๆ ซึ่งแปลว่าทางออก ให้ความรู้สึกที่ว่าเป็นทางออกจากโลกของ COMMAND.COM ไปสู่ MS-DOS

วิธีใช้คำ "พิมพ์คำว่า EXIT แล้วกดปุ่มรีเทิร์น ก็จะสามารถกลับไปสู่โปรแกรม Lotus 1-2-3 ได้"

หมายเหตุ เมื่อบูตโปรแกรมสำเร็จรูปแล้ว บางโปรแกรมสามารถใช้คำสั่ง MS-DOS ได้โดยการเรียกคำสั่งใน COMMAND.COM

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง COMMAND.COM

EXE File - เอ็กซ์ไฟล์

ความหมาย เป็นโปรแกรมที่สามารถดำเนินการ (Execute) ได้บน MS-DOS โดยการป้อนชื่อไฟล์เข้าไปโปรแกรมนั้นก็จะทำงาน เรียกได้อีกอย่างว่า Machine Language File หรือ Executable File ซอฟต์แวร์ทางด้านเวิร์ดโปรเซสเซอร์ และซอฟต์แวร์สเปรดชีต ที่ใช้กับ MS-DOS นั้นจะเป็น EXE File  นอกจากนี้ยังมีไฟล์ที่มีลักษณะเหมือนกัน คือ COM File

ที่มาของคำ EXE File ย่อมาจาก EXEcutable File โดยไฟล์นี้จะมีนามสกุลเป็น EXE เช่น FORMAT.EXE

วิธีใช้คำ "โปรแกรมหลักของโปรแกรมอิจิทาโร (Ichitaro) จะเป็น EXE File ที่มีชื่อว่า JXW.EXE"

หมายเหตุ EXE File เป็นโปรแกรมที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่ ในขณะที่ COM File มีขนาดค่อนข้างเล็ก แต่มีหน้าที่เหมือนกัน"

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง COM File

Ethernet - อีเทอร์เนต

ความหมาย เป็นวิธีการส่งข้อมูลในระบบ LAN ที่นิยมใช้กัน อุปกรณ์ที่ต่ออยู่โดยสายเคเบิลของระบบ LAN จะคอยเฝ้ามองสายเคเบิลอยู่ตลอดเวลา ถ้าไม่มีกระแสไหลแสดงว่าสายเคเบิลว่าง อุปกรณ์นั้นจะเริ่มส่งข้อมูล Ethernet เป็นระบบ LAN ที่ค่อนข้างง่ายและราคาถูกจึงนิยมใช้กันทั่วไป

ที่มาของคำ Ethernet เป็นชื่อผลิตภัณฑ์ LAN ระบบแรกของโลก พัฒนาขึ้นมาโดยบริษัทซีล็อกซ์แห่งสหรัฐอเมริกา หลังจากนั้นบริษัทอื่นๆ ก็พัฒนาระบบ LAN ที่คล้ายคลึงกันขึ้นมา คำว่า Ethernet จึงใช้กันทั่วไป Ether ในทางฟิสิกส์ หมายถึง สื่อตัวกลางในจินตนาการของปรากฎการณ์ทางด้านการแพร่ของแสง ความร้อนและคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า

วิธีใช้คำ "วิธีการส่งข้อมูลในระบบ LAN มี 2 วิธีใหญ่ๆ คือ 1. Ethernet 2. Token Ring"

หมายเหตุ วิธีการคร่าวๆ ของ Ethernet เป็นดังนี้ คือ ระหว่างอุปกรณ์ต่างๆ เช่น เครื่องพีซี กับ สายเคเบิลจะมีเครื่องรับส่งสัญญาณต่ออยู่ เครื่องนี้จะคอยตรวจสอบดูว่าในสายเคเบิลมีกระแสไหลอยู่หรือไม่ และกระแสที่ไหลนั้นเป็นสัญญาณเฉพาะกับอุปกรณ์ของตนหรือไม่ (ส่งมาถึงตนหรือไม่) ถ้าไม่ใช่ก็ปล่อยให้กระแสนั้นไหลผ่านไป ถ้าต้องการส่งสัญญาณก็ต้องคอยให้กระแสในสายเคเบิลว่างลงเสียก่อนแล้วจึงค่อยส่ง ถ้ามีการส่งสัญญาณจากอุปกรณ์เครื่องอื่นด้วย ข้อมูลทั้ง 2 ก็จะชนกันบนสายเคเบิล การแก้ปัญหานั้นจะใช้ตัวเลขสุ่มเพื่อให้มีการส่งข้อมูลใหม่อีกครั้ง หลังจากที่ปล่อยให้เวลาผ่านไประยะหนึ่ง

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Token Ring, LAN

Escape Sequence - เอสเคป ซีเควนซ์

ความหมาย หมายถึงการใช้ตัวอักขระบางตัวตามหลังรหัสของเอสเคป (Escape Code, เลข 27 ในเลขฐาน 10) เพื่อใช้ในการควบคุมกรณีพิเศษต่างๆ เช่น ขยายหรือย่อขนาดตัวอักษรบนเครื่องพิมพ์ เปลี่ยนสีของจอภาพหรือตัวอักษร เลื่อนตัวเคอร์เซอร์ไปมาหรือเปลี่ยนรูปแบบของตัวพร้อม (prompt)

ที่มาของคำ Escape แปลว่า หลึก, หนี Sequence แปลว่า ความต่อเนื่อง สิ่งที่ตามมาดังนั้น Escape Sequence จึงหมายถึงการหลีกหนีจากการควบคุมปกติไปสู่กรณีพิเศษ โดยใช้ตัวอักขระบางตัวตามหลังรหัสของตัวเอสเคป

วิธีใช้คำ "ถ้าจะเปลี่ยนจอภาพเป็นสีฟ้า จะต้องใช้ Escape Sequence ดังนี้"

หมายเหตุ บน MS-DOS นั้นถ้าต้องการเปลี่ยนสีตัวอักขระเป็นสีฟ้า จะใช้คำสั่ง ดังนี้ A>ECHO ^[[ 36 m โดยกดปุ่มเอสเคป ตามด้วยตัว R ตัวใหญ่ [36 m (กรณีของ PC-9800)

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Escape Code

EMS Memory - หน่วยความจำอีเอ็มเอส

ความหมาย EMS Memory เป็นหน่วยความจำขยายบนเครื่องพีซี ระบบ MS-DOS ปกติแล้วหน่วยความจำหลัก (Conventional Memory) จะใช้ได้เพียง 640 KB แต่สามารถขยายหน่วยความจำได้อีกถึง 32 MB ใช้เป็นเนื้อที่สำหรับโปรแกรมประยุกต์ต่างๆ ข้อมูลและใช้เป็น RAM Disk แต่ซอฟต์แวร์ที่ใช้จะต้องสัมพันธ์กับหน่วยความจำ EMS ด้วย หน่วยความจำขยายนี้ใช้ในกรณีที่หน่วยความจำไม่เพียงพอสำหรับโปรแกรมประยุกต์

ที่มาของคำ EMS ย่อมาจาก Expanded Memory Specification พัฒนาขึ้นมาร่วมกันโดยบริษัท Lotus, Intel และ Microsoft

วิธีใช้คำ "ถ้าจะใช้ซอฟต์แวร์อันนี้ จำเป็นต้องมีหน่วยความจำ EMS"

หมายเหตุ หน่วยความจำ EMS สามารถทำขึ้นโดยเสียบบอร์ด EMS Memory เข้าไปในเครื่องพีซี หรือใช้หน่วยความจำขยายที่มีอยู่ในตัวเครื่องพีซี แต่เวลาใช้งานต้องมีซอฟต์แวร์ที่ทำให้มันใช้งานได้และซอฟต์แวร์ประยุกต์ที่นำมาใช้ ก็ต้องเป็นซอฟต์แวร์ที่ใช้กับ EMS Memory ได้เท่านั้น ในเครื่อง 386/486 นั้นส่วนใหญ่จะใช้หน่วยความจำขยายที่มีอยู่ในเครื่องแทนที่จะใช้ EMS Memory Board เพราะจะทำงานได้เร็วกว่า

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Main Memory, Expanded Memory, Conventional Memory, 386 Machine

Emulator - อิมูเลเตอร์

ความหมาย เป็นซอฟต์แวร์หรือฮาร์ดแวร์ที่ใช้เลียนแบบซอฟต์แวร์หรือฮาร์ดแวร์อีกอันหนึ่ง เช่น ซอฟต์แวร์ที่ใช้เลียนแบบการทำงานของเทอร์มินัลของเครื่องคอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่กับเครื่องพีซีเรียกว่า Terminal Emulator Software

ที่มาของคำ Emulator มาจากคำว่า Emulate แปลว่า เลียนแบบ (เหมือนกับคำว่า Imitate) เมื่อเป็น Emulator จึงหมายถึง ตัวเลียนแบบคือ เลียนแบบให้ทำงานได้แบบเดียวกัน

วิธีใช้คำ "Emulator ที่ใช้กับ PC-9800 มีทั้ง ET OS-52 และ 3740 B Emulator ซึ่งจะทำให้เครื่องพีซี ทำหน้าที่เหมือนกับเทอร์มินัลของเครื่อง Mainframe ของ NEC หรือ IBM"

หมายเหตุ คำว่า Emulate นั้นใช้ในความหมายของการเลียนแบบสิ่งที่ดี เช้า ถ้าจะพูดว่าฉันอยากโชคดีเหมือนเขาจังเลย อาจจะพูดว่า "I would like to emulate him" ก็คงได้

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Clone

Electronic Mail - ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์

ความหมาย Electronic Mail เป็นการส่งไปรษณีย์ระหว่างกันโดยใช้การสื่อสารด้วยคอมพิวเตอร์ ซึ่งจะใช้ระบบตู้จดหมายส่วนตัวที่เป็นอิเล็กทรอนิกส์ ตู้จดหมายส่วนตัวของสมาชิกแต่ละคนจะถูกติดตั้งไว้ที่คอมพิวเตอร์แม่ข่าย ตู้จดหมายของตนจะมีจดหมายจากผู้อื่นเข้ามาหรือสามารถส่งจดหมายไปยังตู้จดหมายของผู้อื่นได้ นอกจากนี้ยังมีการใช้ระบบ LAN เข้ามาช่วยในการแลกเปลี่ยน Electronic Mail

ที่มาของคำ Electronic Mail แปลว่า ไปรษณีย์ที่เป็นระบบอิเล็กทรอนิกส์

วิธีใช้คำ "กำลังรับอยู่ ช่วยส่งต้นฉบับมาทางไปรษณีย์อิเล็กทอรนิกส์ให้หน่อยได้ไหม" "ทุกเช้า ข้าพเจ้าจะต้องดูว่ามีไปรษณีย์อิเล็กทรอนิสก์เข้ามาบ้างหรือไม่"

หมายเหตุ ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์สามารถส่งให้ใครคนใดคนหนึ่งก็ได้ หรือส่งไปยังหมู่คณะได้พร้อมกันและสามารถส่งได้ทันทีที่จำเป็น นักเขียนบางคนจึงนิยมใช้ในการส่งต้นฉบับของหนังสือหรือวารสาร

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Personal Computer Communication, BBS, LAN

Editor - บรรณาธิการ

ความหมาย เป็นซอฟต์แวร์ที่ใช้สำหรับการเขียนโปรแกรมเป็นส่วนใหญ่ มีความสามารถเช่นเดียวกับซอฟต์แวร์เวิร์ดโปรเซสเซอร์ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Text Editor เนื่องจากข้อมูลที่ป้อนและทำการแก้ไขเรียบร้อยนั้นเป็นตัวอักษร EDLIN เป็น Text Editor ที่มากับ MS-DOS สามารถป้อนข้อมูลและแก้ไขได้ทีละบรรทัด (จึงเรียกว่า Line Editor)

ที่มาของคำ Editor แปลว่า บรรณาธิการ ซึ่งหมายถึงบุคคลที่นักเขียนทั้งหลายกลัวกันมากเวลาจะครบกำหนดที่ต้องส่งต้นฉบับ จากความหมายนี้เองจึงนำมาใช้ในความหมายของซอฟต์แวร์ที่ใช้สำหรับป้อนและแก้ไขเรียบร้อยข้อมูล EDLIN ย่อมาจาก EDIT LINE

วิธีใช้คำ "CONFIG.SYS จะสร้างขึ้นมาโดย Editor"

หมายเหตุ ในปัจจุบันมี Editor ชนิดที่สามารถเลื่อนเคอร์เซอร์ไปตามตำแหน่งต่างๆ บนจอภาพได้โดยอิสระแล้วทำการป้อนหรือแก้ไขข้อมูลได้ทุกจุดบนหน้าจอ เรียกว่า Screen Editor ซึ่งเป็นที่นิยมอย่างมาก บางคนใช้แทนโปรแกรมเวิร์ดโปรเซสเซอร์

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Screen Editor, Line Editor

ECHO OFF/ON - เอ็กโค ออฟ/ออน

ความหมาย ECHO OFF/ON เป็นคำสั่งที่ใช้แบตช์ไฟล์คำสั่งหนึ่ง ซึ่งเรียกว่าแบตช์คอมมานด์ในขณะที่มีการดำเนินการ (Excecute) แบตช์ไฟล์อยู่นั้น คำสั่งในแบตช์ไฟล์จะถูกแสดงผลบนหน้าจอ ถ้าเราไม่ต้องการให้ปรากฎบนหน้าจอก็ใช้คำสั่ง ECHO OFF และถ้าต้องการให้ปรากฎบนหน้าจอใหม่ก็ใช้คำสั่ง ECHO ON

ที่มาของคำ ECHO แปลว่า เสียงก้อง ใช้กันมากในเรื่องเกี่ยวกับเครื่องเสียง ส่วนในคอมพิวเตอร์นั้นจะหมายถึงคำสั่งให้แสดงผลหรือไม่ให้แสดงผลบนจอภาพ

วิธีใช้คำ ในการบูตโปรแกรมอิจิทาโรโดยอัตโนมัตินั้น จะใช้คำสั่ง ดังนี้
ECHO OFF ไม่แสดงผลคำสั่งบนจอภาพ
DATE แสดงผลวันที่และป้อนข้อมูล
TIME แสดงผลเวลาและป้อนข้อมูล
ECHO ON จะแสดงผลคำสั่งบนจอภาพ
JXW บูตโปรแกรมอิจิทาโร

หมายเหตุ เมื่อบูตโปรแกรมอิจิทาโรขึ้นมา จะมีคำว่า ECHO OFF ตามหลังตัว A> ให้ลองทำดูจะเข้าใจ

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง REM, PAUSE, GOTO, IF, FOR-IN-DO, SHIFT

DTP - ดีทีพี

ความหมาย หมายถึง สำนักพิมพ์ตั้งโต๊ะ โดยการใช้ซอฟต์แวร์ที่มีความสามารถในการประมวลผลคำแก้ไขข้อความและจัดหน้ากระดาษ และเครื่องพิมพ์ชนิดคุณภาพสูง เช่น เครื่องพิมพ์เลเซอร์ทำการสอดรูปหรือภาพ จัดหน้ากระดาษเพื่อทำต้นฉบับ บางครั้งก็ถึงขั้นตอนการพิมพ์ออกมาด้วย

ที่มาของคำ DTP ย่อมาจาก Disk Top Publishing แปลว่า การพิมพ์แบบตั้งโต๊ะ ซึ่งให้ความรู้สึกที่ว่าสิ่งพิมพ์ซึ่งเดิมทีมีความยุ่งยากต้องผ่านหลายขั้นตอน หลายสถานที่ สามารถทำให้เสร็จสิ้นสมบูรณ์ได้บนโต๊ะนั่นเอง

วิธีใช้คำ "ซอฟต์แวร์นี้เป็นซอฟต์แวร์ DTP ที่มีความสามารถมากกว่าเวิร์ดโปรเซสเซอร์" "ถ้าใช้คอมพิวเตอร์เครื่องนี้ จะเหมาะสำหรับ DTP มาก"

หมายเหตุ Desk Top Publishing ทำให้เราสามารถทำสิ่งพิมพ์ขึ้นมาเองได้ภายในบริษัทหรือภายในบ้านโดยที่ไม่ต้องเดินทางไปสั่งพิมพ์ที่สำนักพิมพ์ ปริมาณสิ่งพิมพ์ง่ายๆ ที่ทำขึ้นเองภายในบริษัท เป็นการประยุกต์ใช้งานคอมพิวเตอร์อย่างหนึ่งที่น่าติดตาม

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง LASER Printer

Download - ดาวน์โหลด

ความหมาย หมายถึง การเก็บข้อมูลที่รับมาจากคอมพิวเตอร์แม่ข่ายเข้าไปยังดิสก์ของเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ตนเองกำลังใช้อยู่ในระหว่างการสื่อสารด้วยคอมพิวเตอร์

ที่มาของคำ เมื่อพิจารณาถึงตำแหน่งของคอมพิวเตอร์ที่ตนเองใช้อยู่เปรียบเยบกับตำแหน่งของคอมพิวเตอร์แม่ข่ายจะเป็นการนำข้อมูลจากคอมพิวเตอร์แม่ข่ายซึ่งอยู่ในตำแหน่งสูงกว่าลงมายังเครื่องคอมพิวเตอร์ของตนเองซึ่งอยู่ต่ำกว่า จึงเรียกว่า Download

วิธีใช้คำ "ในการสื่อสารด้วยคอมพิวเตอร์ ถ้าดาวน์โหลดข่าวระหว่างสัปดาห์ลงในคอมพิวเตอร์จะทำให้สามารถติดตามข่าวได้"

หมายเหตุ ในซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการสื่อสารคอมพิวเตอร์จะมีคำสั่งดาวน์โหลดรวมอยู่ด้วยเสมอ

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Upload, Personal Computer Communication

Diskcopy - การคัดลอกทั้งแผ่น

ความหมาย หมายถึง การคัดลอกข้อมูลของแผ่นดิสก์แผ่นหนึ่งไปลงอีกแผ่นหนึ่งโดยข้อมูลที่คัดลอกไปจะเหมือนกับข้อมูลเดิมที่มีอยู่บนแผ่นดิสก์เดิมทุกประการ การคัดลอกทั้งแผ่นนี้บางครั้งก็เรียกว่าการ Backup

ที่มาของคำ Disk แปลว่า แผ่นดิสก์ Copy แปลว่า การคัดลอก Diskcopy จึงหมายถึง การคัดลอกแผ่นดิสก์ทั้งแผ่น

วิธีใช้คำ "การ Backup แผ่นดิสก์เป็นการคัดลอกทั้งแผ่น" "แผ่นดิสก์ที่มีข้อมูลสำคัญอยู่ ควรคัดลอกทั้งแผ่นเพื่อเก็บไว้แผ่นสำรองอีกแผ่นหนึ่ง"

หมายเหตุ ใน MS-DOS นั้นการคัดลอกทั้งแผ่นจะใช้คำสั่ง Diskcopy ส่วนคำสั่ง copy *.* b: จะเป็นการคัดลอกไฟล์ทุกไฟล์จากไดร์ฟ A ไปยังไดร์ฟ B ซึ่งแผ่นดิสก์ใหม่ที่ได้จาก 2 กรณีนี้อาจจะมีข้อมูลไม่เหมือนกันทุกประการ

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Backup

Disk - ดิสก์

ความหมาย เป็นอุปกรณ์ที่ใช้เก็บบันทึกโปรแกรมหรือข้อมูลบนคอมพิวเตอร์ ถ้าเรียกฟล็อปปี้ดิสก์ หมายถึง ดิสก์ที่ทำจากแผ่นสารแม่เหล็กเป็นแผ่นกลมบรรจุอยู่ในกระดาษพลาสติกสี่เหลี่ยม ถ้ากล่าวถึงอุปกรณ์ขับดิสก์หรือดิสก์ไดร์ฟจะหมายถึง อุปกรณ์ที่ใช้อ่านหรือเขียนข้อมูลจากฟล็อปปี้ดิสก์ที่ใส่เข้าไป ถ้าเรียกดิสก์เฉยๆ โดยทั่วไปจะหมายถึง ฟล็อปปี้ดิสก์

ที่มาของคำ Disc หรือ Disk แปลว่า จาน อย่างเช่น จานเสียงก็เรียกว่า Disk และยังมีคำที่คุ้นเคยอีกเช่น Compact Disk, Laser Disk

วิธีใช้คำ "ขอยืมดิสก์ (Disk) บันทึกข้อความของคุณหน่อยสิ" "ดิสก์ (Disk) นี้มีข้อมูลที่มีความสำคัญมาก ช่วย Backup ให้ด้วยนะ"

หมายเหตุ ฟล็อปปี้ดิสก์นั้นจะต้องระวังไม่ไปสัมผัสถูกผิวสารแม่เหล็ก ไม่นำเข้าใกล้แท่งแม่เหล็ก ไม่หักงอ และไม่ใช้เขียนด้วยปากกาลูกลื่น นอกจากนี้ควรเก็บใส่ซองให้เรียบร้อย บางคนไม่รู้ซื้อฟล็อปปี้ดิกส์เสร็จก็พับใส่กระเป๋าก็มี

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Floppy Disk, Harddisk

Directory - ไดเร็คทอรี่

ความหมาย เป็นส่วนที่เก็บบันทึกข้อมูลในดิสก์เช่นชื่อโปรแกรม ชื่อไฟล์ข้อมูล ตำแหน่งของโปรแกรมและไฟล์ข้อมูลว่าอยู่ตรงส่วนไหนของดิสก์ตลอดจนข้อมูลเกี่ยวกับเนื้อที่ว่างบนดิสก์ เราสามารถเรียกไดเร็คทอรี่ออกมาดูข้อมูลเหล่านี้ เพื่อทำการอ่านหรือเขียนไฟล์ต่อไป ในดิสก์จะมีไดเร็คทอรี่หลักเตรียมไว้ให้ล่วงหน้าเรียกว่า Root-directory ไม่เฉพาะไฟล์เท่านั้นที่สามารถเก็บไว้ในไดเร็คทอรี่ เรายังสามารถสร้างไดเร็คทอรี่อื่นๆ ขึ้นในไดเร็คทอรี่อีกด้วย ดังนั้นเราจึงสามารถสร้างไดเร็คทอรี่ย่อยๆ ขึ้นในไดเร็คทอรี่หลักเพื่อจัดหมวดหมู่ไฟล์ที่เกี่ยวข้องให้อยู่ในไดเร็คทอรี่ย่อยเดียวกันซึ่งเรียกว่า Sub-directory และเรายังสามารถสร้าง Sub-directory บน Sub-directory ได้อีก

ที่มาของคำ Directory แปลว่า สมุดลงทะเบียนจัดหมวดหมู่ คำสั่ง DIR ใน MS-DOS มาจากอักษร 3 ตัวแรกของคำว่า DIRectory

วิธีใช้คำ "ในการแสดงไดเร็คทอรี่ (Directory) บน MS-DOS นั้น จะใช้คำสั่ง DIR"

หมายเหตุ Root-Directory จะถูกสร้างขึ้นมาในขณะที่ทำการฟอร์แมตดิสก์เพียง 1 Directory ส่วน Sub-directory สามารถสร้างขึ้นมาภายหลังกี่อันก็ได้ตามแต่ผู้ใช้ต้องการ

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Root-directory, Sub-directory

DIP Switch - ดิพสวิตช์

ความหมาย DIP Switch เป็นสวิตช์ที่ต่ออยู่กับตัวเครื่องคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์รอบข้างต่างๆ สำหรับเลือกฮาร์ดแวร์ต่างๆ ที่ต่ออยู่กับอุปกรณ์เหล่านี้หรือใช้กำหนดเงื่อนไขของซอฟต์แวร์ที่ใช้อยู่ กล่าวคือ เป็นสวิตช์ที่ทำให้การทำงานของเครื่องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์รอบข้างเป็นเครื่องคอมพิวเตอร์นั้นจะใช้เลือกจอภาพ จำนวนตัวอักษรที่ใช้แสดงผลหรือใช้กำหนดดิสก์ไดร์ฟที่ใช้ทำการบูตฟล็อปปี้ดิกส์ เป็นต้น

ที่มาของคำ DIP ย่อมาจาก Dual Inline Package DIP จะเป็น Package ที่ใส่ไอซีไว้โดยต่ออยู่กับสวิตช์ซึ่งเราสามารถเปลี่ยนแปลงการทำงานของไอซีข้างในได้โดยการเปิดหรือปิดสวิตช์ที่ต่ออยู่

วิธีใช้คำ "ก่อนใช้ซอฟต์แวร์อันนี้ให้เปิดสวิตช์ขาที่ 2 และ 5 ของ DIP Switch ในตัวเครื่องคอมพิวเตอร์"

หมายเหตุ Package ที่ใส่ไอซีชิพ (IC Chip) นั้นเราเรียกว่า DIP บอร์ดที่ติดตั้ง DIP อยู่ เราเรียกว่า Board

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Board

Digital RGB - ดิจิตอล อาร์จีบี

ความหมาย เป็นวิธีการแสดงภาพสีอย่างหนึ่งโดยใช้แสงแม่สี 3 สี คือ แดง เขียว น้ำเงินผสมกัน โดยแต่ละแม่สีอาจจะปรากฎหรือไม่ปรากฎก็ได้ สีที่ได้จะเป็น เหลือง ม่วง ส้ม ขาว และสีดำ ซึ่งหมายถึงแสงแม่สีทั้งหมดไม่ปรากฎออกมา รวมแล้วจะแสดงสีได้ทั้งหมด 8 สี สีที่ได้มีความคมชัดมาก ด้านหลังของเครื่องคอมพิวเตอร์จะมีขั้วต่อ Digital RGB อยู่ สามารถใช้ต่อกับจอภาพในระบบนี้ได้ ในทางตรงข้ามกันจะมีอีกระบบหนึ่ง ซึ่งเรียกว่า Analog RGB

ที่มาของคำ Digital มาจากคำว่า Digit ซึ่งหมายถึงเลขหรือนิ้วมือ เป็นการแสดงข้อมูลแบบไม่ต่อเนื่อง เช่น นาฬิกาดิจิตอล ซึ่งแสดงเวลาของแม่สี 3 สี คือ Red(แดง), Green(เขียว) และ Blue (น้ำเงิน)

วิธีใช้คำ "คอมพิวเตอร์แบบตั้งโต๊ะ (Desktop) โดยทั่วไปจะสามารถต่อกับจอภาพชนิด Digital RGB และ Analog RGB ทั้ง 2 ชนิดได้"

หมายเหตุ "จอภาพชนิด Digital RGB จะให้สีได้เพียง 8 สี แต่จอภาพชนิด Analog RGB สามารถแสดงผลเป็นภาพสีได้โดยการผสมสีเป็นสีต่างๆ สำหรับเครื่องคอมพิวเตอร์ PC-9800 สามารถแสดงสีได้ 16 สีจากสีทั้งหมด 4096 สี"

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Analog RGB

Device Driver - ตัวขับอุปกรณ์

ความหมาย เป็นซอฟต์แวร์ที่ใช้ควบคุมอุปกรณ์อินพุต/เอาท์พุตต่างๆ เช่น แป้นพิมพ์, ดิสก์ไดร์ฟ, เครื่องพิมพ์ ตัวอย่างของตัวขับอุปกรณ์ เช่น ซอฟต์แวร์กำหนดฟอนท์ ซอฟต์แวร์ RAM Disk, ซอฟต์แวร์ขยายและย่อตัวพิมพ์ เป็นต้น ตัวขับอุปกรณ์สำหรับเครื่องพิพฒ์เรียกว่า Printer Driver ตัวขับอุปกรณ์สำหรับเมาส์ เรียกว่า Mouse Driver

ที่มาของคำ Device Driver เป็นคำที่มาของคำจากความหมายของการขับ (Drive) หรือ ควบคุมอุปกรณ์ I/O (Device)

วิธีใช้คำ "ซอฟต์แวร์ที่ใช้วาดูปนี้ จะต้องมีการรวมตัวขับเมาส์เข้าไปในขณะที่บูตเครื่องด้วย"

หมายเหตุ ในการผนวก RAM DIsk และ CASHE Disk เข้าไปในเวิร์ดโปรเซสเซอร์ญี่ปุ่นพร้อมๆ กับ ATOK6 นั้น จะเขียน CONFIG.SYS ดังนี้
DEVICE = CASHE/C = 4....CASHE Disk
DEVICE = CASHE/R.....RAM Disk
DEVICE = ATOK 6 A.SYS
DEVICE = ATOK 6 B.SYS

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Device, RAM Disk, CASHE Disk

Device - อุปกรณ์

ความหมาย หมายถึง อุปกรณ์อินพุต/เอาท์พุตของคอมพิวเตอร์ ได้แก่ แป้นพิมพ์ จอภาพ ดิสก์ไดรฟ์ เครื่องพิมพ์ เมาส์ เป็นต้น เป็นชื่อเรียกรวมๆ

ที่มาของคำ Device แปลว่า อุปกรณ์

วิธีใช้คำ "อุปกรณ์ที่ใช้สำหรับป้อนข้อมูลเข้าคอมพิวเตอร์เรียกว่า Input Device และอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับส่งข้อมูลออกจากคอมพิวเตอร์เรียกว่า Output Device"

หมายเหตุ ในระบบคอมพิวเตอร์ อุปกรณ์ที่อยู่รอบๆ ตัวเครื่องคอมพิวเตอร์เรียกว่า อุปกรณ์รอบข้าง (Peripheral Device) ปกติแล้วคำว่า Device จะหมายถึงอุปกรณ์รอบข้าง

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Device Driver

Default - ดีฟอลต์

ความหมาย หมายถึง การเลือกค่าที่กำหนดไว้ล่วงหน้าในโปรแกรมคอมพิวเตอร์โดยอัตโนมัติ โดยไม่จำเป็นต้องป้อนค่าเข้าไป ตัวอย่างเช่น ซอฟต์แวร์ทางด้านเวิร์ดโปรเซสเซอร์จะสามารถเลือกหรือกำหนดจำนวนตัวอักษรต่อ 1 บรรทัดบนจอภาพได้ แต่โดยปกติแล้วจะถูกกำหนดให้มี 40 ตัวอักษรต่อ 1 บรรทัดมาตั้งแต่ต้น ค่าที่ว่านี้เรียกว่าค่าดีฟอลต์

ที่มาของคำ Default แปลว่า เพิกเฉย สละสิทธิ์ ดังนั้น จึงถูกนำมาใช้ในความหมายที่ว่า "ไม่ต้องกำหนดค่าเข้าไป" เครื่องจะกำหนดค่าให้เองในตอนต้น

วิธีใช้คำ "จำนวนบรรทัดต่อหน้าในการพิมพ์จะมีค่า Default เท่ากับ 66 บรรทัด"

หมายเหตุ ในการพิมพ์ข้อความด้วยเวิร์ดโปรเซสเซอร์ เช่น ในการพิมพ์ด้วยกระดาษ A4 เครื่องจะหนดค่าดีฟอลต์ของจำนวนตัวอักษรต่อบรรทัดและจำนวนบรรทัดต่อหน้าให้ ถ้าตกลงตามค่าดีฟอลต์นั้น ก็เพียงแต่กดปุ่มรีเทิร์น (Return) ก็ใช้ได้ แต่ถ้าต้องการป้อนค่าอื่นก็สามารถกำหนดค่าเองได้

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Parameter

Database - ฐานข้อมูล

ความหมาย Database เป็นการรวบรวมข้อมูลอย่างเป็นระบบระเบียบสามารถที่จะดึงข้อมูลที่ต้องการออกมาใช้ได้ตามความจำเป็น ตัวอย่างของฐานข้อมูลที่รู้จักกันดี ได้แก่ สมุดโทรศัพท์ ซอฟต์แวร์ฐานข้อมูลเป็นซอฟต์แวร์ที่ใช้เก็บรักษา, แก้ไข ค้นหา และจัดการข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพ

ที่มาของคำ Database แปลว่า ฐานของข้อมูล ซึ่งหมายถึงที่รวมของข้อมูล

วิธีใช้คำ "ข้อมูลนั้นอยู่ในฐานข้อมูล (Database) ของบริษัท"

หมายเหตุ ซอฟต์แวร์ฐานข้อมูลมี 2 แบบ คือ แบบการ์ดและแบบอิสระ แบบแรกนั้นจะเป็นแบบที่ให้เติมข้อมูลที่จำเป็นลงไปในแบบฟอร์มเป็นใบๆ คล้ายนามบัตร ส่วนแบบหลังนั้นสามารถกำหนดหัวข้อและชนิดของข้อมูลได้ตามใจชอบ ซึ่งเรียกกันว่า Relational Database

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Relational Database

Cursor - เคอร์เซอร์

ความหมาย เป็นเครื่องหมายที่ใช้ระบุตำแหน่งบนจอภาพที่จะทำการป้อนคำสั่งข้อมูลหรือตัวเลขเข้าไป ปกติจะเป็นเครื่องหมายสี่เหลี่ยมที่กะพริบได้ แต่บางครั้งก็อาจเป็นเครื่องหมายลบโดยไม่มีการกะพริบก็ได้ เมื่อป้อนตัวอักษรหรือตัวเลขเข้าไป 1 ตัว เครื่องหมายเคอร์เซอร์จะขยับไปทางขวาโดยอัตโนมัติทีละ 1 ตำแหน่ง เช่นเดียวกันซึ่งจะหมายถึงตำแหน่งถัดไปสำหรับการป้อนข้อมูล เมื่อขยับมาถึงตำแหน่งทางด้านขวาสุดแล้ว ก็จะขึ้นบรรทัดใหม่ ถ้าไม่มีเคอร์เซอร์แล้วก็จะไม่ทราบว่าจะป้อน้อมูลเข้าที่จุดใดของจอภาพเคอร์เซอร์เปรียบได้เช่นเดียวกับปลายดินสอหรือปลายปากกานั่นเอง

ที่มาของคำ Cursor นั้นมีรากศัพท์เป็นภาษาละติน แปลว่า สิ่งที่วิ่งหรือนักวิ่ง ในการใช้ซอฟต์แวร์เวิร์ดโปรเซสเซอร์นั้น เคอร์เซอร์จะวิ่งไปมาบนหน้าจอซึ่งให้ความรู้สึกว่า เคอร์เซอร์เป็นนักวิ่งจริงๆ ในภาษาอังกฤษคำว่า Cursorial แปลว่า วิ่งได้ หรือเหมาะสำหรับวิ่ง ดังนั้น Cursorial Birds จะหมายถึง นกที่วิ่งได้เช่น นกกระจอกเทศ เป็นต้น

วิธีใช้คำ "ให้แทรกตัวอักษรตรงตำแหน่งเคอร์เซอร์ (Cursor)" "ใช้เคอร์เซอร์ (Cursor) ในการกำหนดจุดเริ่มต้นและจุดสุดท้ายที่ต้องการจะลบ"

หมายเหตุ คำว่า เคอร์เซอร์ (Cursor) นั้นมีความเกี่ยวข้องกับการวิ่ง ถ้าลองกดปุ่ม Cursor Key ซึ่งมีไว้สำหรับขยับเคอร์เซอร์ขึ้นลงหรือไปทางซ้ายวาบนจอภาพ ก็จะสามารถรู้ถึงความเร็วของการเคลื่อนที่ของเคอร์เซอร์

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Prompt

Current Drive - ไดร์ฟปัจจุบัน

ความหมาย หมายถึงไดร์ฟที่ใช้งานอยู่ในขณะนั้น เช่น ไดร์ฟ A หรือไดร์ฟ B เราสามารถที่จะทำการอ่านหรือเขียนข้อมูลบนไดร์ฟปัจจุบันได้ โดยไม่จำเป็นต้องมีการระบุชื่อไดร์ฟ

ที่มาของคำ Current Drive แปลว่า ไดร์ฟที่กำลังใช้งานอยู่ในปัจจุบัน

วิธีใช้คำ "ไดร์ฟปัจจุบันเป็นไดร์ฟ B ดังนั้นถ้าป้อนคำสั่ง DIR เข้าไป คอมพิวเตอร์จะแสดงรายชื่อไฟล์ทั้งหมดบนไดร์ฟ B ออกมา"

หมายเหตุ ในการเปลี่ยนจากไดร์ฟ A เป็นไดร์ฟ B นั้นให้เติมเครื่องหมาย Colon (:) ตามหลังชื่อไดร์ฟ ดังนี้ A>B:

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Log in

CRT Display - จอภาพ

ความหมาย เป็นอุปกรณ์ที่แสดงผลข้อความหรือรูปภาพกราฟิกส์ที่ส่งมาจากคอมพิวเตอร์ มีหลักการทำงานเหมือนกับหลอดภาพโทรทัศน์ โดยลำอิเล็กตรอนจะถูกยิงไปยังจอภาพเพื่อเขียนเป็นตัวอักษรหรือรูปภาพกราฟิกส์

ที่มาของคำ CRT ย่อมาจาก Cathode Ray Tube (หลอดภาพลำแสงขั้วลบ) ซึ่งก็คือหลอดภาพโทรทัศน์นั่นเอง ดังนั้น โทรทัศน์ที่ใช้ตามบ้านอาจจะใช้เป็นจอภาพของคอมพิวเตอร์ได้

วิธีใช้คำ "เครื่องพีซีแบบวางตักเครื่องนี้สามารถต่อกับจอภาพสี (CRT Display) ได้" "จอภาพสี (CRT Display) มีทั้งแบบอนาลอกและแบบดิจิตอล แบบอนาลอกจะสามารถแสดงสีได้หลายประเภทมากกว่า"

หมายเหตุ จอภาพสำหรับพีซี นอกจากจอภาพสี (CRT Display) แล้ว ยังมีจอภาพผลึกเหลว จอภาพพลาสม่า แต่จอภาพสีที่ใช้กับคอมพิวเตอร์แบบตั้งโต๊ะ มีความเร็วในการแสดงผลสูง แต่ไม่สามารถทำให้ช้าลงได้

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Liquid Crystal Display, Plasma Display

2 DD - ทูดีดี

ความหมาย 2 DD เป็นแผ่นฟล็อปปี้ดิสก์ที่มีความุของหน่วยความจำ 640 KB หรือ 720 KB มีทั้งแผ่นขนาด 5 นิ้ว และ 3.5 นิ้ว

ที่มาของคำ 2 DD ตัวเลข 2 หมายถึงใช้ได้ 2 ด้านทั้งด้านหน้าและด้านหลังของแผ่นฟล็อปปี้ดิสก์ คำว่า DD ย่อมาจาก Double Track, Double Density หมายความว่า มีร่องบันทึก (Track) เท่าตัว หรือ มีความหนาแน่นเท่าตัว ฟล็อปปี้ดิสก์ในยุคก่อนจะใช้ได้ด้านเดียว และมีร่องบันทึกเพียงครึ่งเดียว

วิธีใช้คำ "ปัจจุบัน ผู้ใช้ฟล็อปปี้ดิสก์ชนิด 2 DD มีไม่มากนัก"

หมายเหตุ การที่แผ่นดิสก์ชนิด 2 DD มีความจุของหน่วยความจำเป็น 2 ชนิด คือ 340 KB และ 720 KB นั้น เป็นเพราะว่าวิธีการฟอร์แมตแผ่นดิสก์ชนิด 2 DD บน MS-DOS นั้นมี 2 แบบ และสำหรับเครื่องบางชนิดอาจจะใช้ไม่ได้ทั้ง 2 แบบ ในกรณีแลกเปลี่ยนไฟล์บน 2 DD จะต้องตรวจสอบว่าความจุของหน่วยความจำเป็นแบบใด

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง 2 HD, Floppy Disk, Track, Sector

CP/M-86 - ซีพี-เอ็ม-86

ความหมาย OS รุ่นแรกของพีซีได้แก่ CP/M หลังจากนั้นมีการปรับปรุงให้เป็น OS ของเครื่องพีซี 16 บิต ที่ใช้ 8088/8086 จึงเรียกว่า CP/M-86 CP/M ถูกพัฒนาขึ้นมาโดยนายเคลี่ ผู้ก่อตั้งบริษัท Digital Research ในสหรัฐอเมริกา โดยนำมาใช้เป็น OS สำหรับพีซี 8 บิต ที่ใช้ CPU 8080 ต่อมาได้ปรับปรุงขึ้นมาใช้สำหรับพีซี 16 บิต

ที่มาของคำ CP/M ย่อมาจาก Control Program For Microcomputers - 86 นั้นหมายถึงพีซีที่ใช้ CPU 8086 ภาพยนตร์ของ Walt Disney ที่ชื่อ "TRON" มีผู้ร้ายคอมพิวเตอร์ที่ชื่อ MCP ซึ่งหมายถึง OS อย่างหนึ่งย่อมาจาก Master Control Program คำว่า OS เป็นชื่อเรียกระบบของบริษัท IBM ส่วน MCP เป็นชื่อเรียก OS ของบริษัท บาโรส (ตอนหลังรวมกับบริษัท Unipack เป็นบริษัท Unisys)

วิธีใช้คำ "สำหรับพีซี -8 บิตแล้ว CP/M เป็น OS ที่ใช้มาตรฐาน แต่สำหรับพีซี 16 บิตนั้น CP/M-86 ถูก MS-DOS กินขาด"

หมายเหตุ เนื่องจาก CP/M เป็น OS รุ่นแรกสำหรับพีซี MS-DOS รุ่นแรก (Version 1.25) นั้นคล้ายคลึงกับ CP/M มาก แต่ MS-DOS 2.11 ขึ้นไปจะมีสมรรถนะที่สูงขึ้น เพราะได้รับอิทธิพลจาก UNIX

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง MS-DOS, UNIX, 8080, OS

Copy Protect - การป้องกันการคัดลอก

ความหมาย หมายถึงเป็นการป้องกันไม่ให้สามารถใช้คำสั่ง Copy ทำการคัดลอกแผ่นดิสก์ได้ โดยบริษัทผู้ผลิตซอฟต์แวร์จะทำการป้องกัน (Protect) ไว้บนแผ่นดิสก์ เพื่อป้องกันการละเมิดลิขสิทธิ์อันเกิดจากการคัดลอกที่ผิดกฎหมาย ซอฟต์แวร์ที่ใส่ Copy Protect ไว้นั้น โดยทั่วไปจะมีแผ่นสำรองให้อีกต่างหาก

ที่มาของคำ ในการป้องกันการคัดลอกนั้นจะมีการเขียนซอฟต์แวร์ขึ้นบนแผ่นดิสก์เพื่อทำให้ไม่สามารถทำการคัดลอกได้

วิธีใช้คำ "การใส่ Copy Protect บนซอฟต์แวร์ ทำให้ผู้ใช้ที่ใช้ซอฟต์แวร์อย่างถูกกฎหมายเกิดความไม่สะดวก"

หมายเหตุ ปัจจุบันมีการละเมิดลิขสิทธิ์ ทำการคัดลอกซอฟต์แวร์อย่างผิดกฎหมายเป็นจำนวนมาก คนทั่วไปมีความรู้สึกที่ผิดๆ ว่า ของอะไรที่มองไม่เห็น ก็ไม่จำเป็นต้องจ่ายเงินอย่างเช่น ซอฟต์แวร์ เป็นต้น ซึ่งจำเป็นต้องมีการเปลี่ยนความคิดนี้ให้ถูกต้อง

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Backup

CPU - ซีพียู

ความหมาย หมายถึงส่วนสมองของพีซี ทำการจัดการข้อมูลต่างๆ เช่น คำนวณ จดจำ ตลอดจนส่งสัญญาณควบคุมต่างๆ ตามคำสั่งในโปรแกรม เรียกอีกอย่างว่า MPU (Micro Processing Unit) โดยพื้นฐานแล้วถือได้ว่าพีซีประกอบด้วย CPU และหน่วยความจำ ความเร็วในการจัดการข้อมูลและ User Memory จะถูกกำหนดโดย CPU แต่ละชนิด CPU 16 บิต ที่ใช้กันมากในพีซีได้แก่ CPU เบอร์ 8086 ซึ่งผลิตโดยบริษัทอินเทลในสหรัฐอเมริกา ซึ่งถือเป็น CPU มาตรฐานสากล นอกจากนี้ยังมี CPU เบอร์ 80286 ซึ่งมีสมรรถนะสูงกว่า และยังมี CPU เบอร์ 80386 ซึ่งใช้กับพีซี 32 บิต

ที่มาของคำ CPU ย่อมาจาก Central Processing Unit แปลว่า หน่วยประมวลผลกลาง

วิธีใช้คำ "เครื่องพีซีแบบวางตักเครื่องนี้ใช้ CPU เบอร์ V3 ของบริษัท NEC (เทียบเท่า 8086)"

หมายเหตุ ความเร็วในการจัดการข้อมูลของ CPU นั้นจะแสดงด้วยความถี่ของนาฬิกาที่อยู่ภายใน มีหน่วยเป็น MHz ถ้าพูดว่าในการเข้าถึงหน่วยความจำ (Memory Access) นั้นไม่ต้องรอ (No Wait) หมายความว่า ในการอ่านหรือเขียนข้อมูลในหน่วยความจำนั้น CPU จะสามารถทำงานได้เร็วมากโดยแทบไม่ต้องเสียเวลารอ สำหรับ CO-Processor นั้น เป็นไอซีที่ช่วยเสริมการทำงานของ CPU ในพีซีนั้นเรียกว่าเป็น Numerical Data Processor ซึ่งช่วยทำให้การคำนวณฟังก์ชั่นทางคณิตศาสตร์ได้เร็วขึ้น

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Access

Convert - คอนเวิร์ต

ความหมาย หมายถึงการแปลงไฟล์ที่สร้างขึ้นบนคอมพิวเตอร์เครื่องหนึ่งให้ไปใช้ได้กับอีกเครื่องหนึ่ง เราจะทำการคอนเวิร์ตเมื่อรูปแบบการอ่านและเขียนแผ่นดิสก์หรือขนาดของแผ่นดิสก์แตกต่างกันไป เรียกให้ถูกว่า File Conversion

ที่มาของคำ Convert แปลว่า เปลี่ยนหรือแปลง ปกติจะหมายถึงการแปลงสื่อที่ใช้เก็บไฟล์โปรแกรมหรือไฟล์ข้อมูล

วิธีใช้คำ "แม้ว่าจะเป็นไฟล์ข้อมูลบน MS-DOS เหมือนกัน แต่ถ้าไม่ทำการคอนเวิร์ต ก็จะใช้ไม่ได้"

หมายเหตุ โดยหลักการแล้ว ถ้าขนาดของแผ่นดิสก์เท่ากัน OS เหมือนกัน และฟอร์แมตแบบเดียวกัน ไม่จำเป็นต้องคอนเวิร์ตก็ใช้งานได้

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง OS, Format

Console - คอมโซล

ความหมาย เป็นอุปกรณ์ที่ใช้รับส่งข้อมูลกับคอมพิวเตอร์โดยทั่วไป ประกอบด้วยแป้นกด และจอภาพ ขณะที่ป้อนข้อมูลเข้าไปจะหมายถึงแป้นกด และขณะที่แสดงผลข้อมูลจะหมายถึงจอภาพ

ที่มาของคำ Console แปลว่า ตู้ปฏิบัติการ

วิธีใช้คำ "คำสั่ง Copy มีสมรรถนะพิเศษที่จะสร้างไฟล์ขึ้นจากข้อมูลที่พิมพ์เข้าไปจากคอนโซล"

หมายเหตุ Panel ควบคุมที่มีการแสดงผลบนจอภาพดังเช่น Simulation Game นั้นกล่าวได้ว่าเป็นคอนโซลจริงๆ คำสั่ง Copy สามารถใช้เขียนไฟล์ขึ้นจากข้อมูลที่พิมพ์เข้าไปจากแป้นกดดังคำสั่ง A> COPY CONFIG.SYS

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Keyboard, Display

CONFIG.SYS - คอนฟิก ซิส

ความหมาย เป็นไฟล์ที่ใช้กำหนดสภาพแวดล้อมในการทำงานของ MS-DOS เมื่อมีการใช้คำสั่งที่ระบุไว้ในไฟล์นี้ ก็สามารถทำงานได้หลายอย่างตามที่ระบุไว้ใน CONFIG.SYS เช่น สามารถใช้ Font Processor, RAM Disk เพิ่มจำนวนไฟล์ที่จะอ่านจะเขียน หรือเพิ่มปริมาณต่อหน่วยของดิสก์ที่จะอ่านและเขียน เป็นต้น

ที่มาของคำ ย่อมาจากคำว่า CONFIGuration SYStem แปลตามตัวว่า ลักษณะของระบบ หรือสภาพแวดล้อมที่ระบบทำงาน อาจกล่าวได้ว่าเป็นไฟล์สำหรับสร้างระบบ

วิธีใช้คำ "ในการใช้ Font Processor ภาษาญี่ปุ่น ATOK 6 นั้น จะเขียนคำสั่งดังต่อไปนี้ลงใน CONFIG.SYS"

หมายเหตุ ใน MS-DOS นั้น ถ้าเราต้องการให้ระบบการทำงานเป็นอย่างไร ก็จำเป็นต้องระบุลงใน CONFIG.SYS ซึ่งอาจจะดูยุ่งยาก แต่ก็สามารถสร้างระบบตามที่ตนต้องการได้

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง AUTOEXEC.BAT

Computer Virus - ไวรัสคอมพิวเตอร์

ความหมาย เป็นโปรแกรมชั่วร้ายที่ถูกสร้างขึ้นมาโดยผู้ไม่ประสงค์ดี (Hacker) ซึ่งสร้างขึ้นมาด้วยความคึกคะนองแล้วแพร่โปรแกรมนี้ออกไป เมื่อโปรแกรมนี้แฝงตัวเข้าไปในระบบพีซี หรือโปรแกรมของคนอื่นแล้วก็จะทำลายข้อมูลหรือโปรแกรมต่างๆ ที่มีอยู่ในฮาร์ดดิสก์หรือฟล็อปปี้ดิสก์ ในการป้องกันนั้นจะต้องระวังไม่ใช้โปรแกรมที่ไม่ทราบแหล่งที่มาโดยชัดเจน

ที่มาของคำ ไวรัสคอมพิวเตอร์จะทำลายระบบพีซีและยังแพร่เชื้อผ่านระบบสื่อสารพีซีไปยังพีซีอื่นๆ โดยมีระยะฟักตัวอยู่ระยะหนึ่งหลังจากนั้นจะแสดงอาการผิดปกติขึ้นเช่นเดียวกับเชื้อไวรัสที่เข้าไปฟักตัวในร่างกายของคนเรา จึงเรียกว่าไวรัส โปรแกรมที่ใช้ในการค้นหาและทำลายไวรัสคอมพิวเตอร์ก็ได้รับการพัฒนาขึ้นมาเช่นเดียวกันเรียกว่า วัคซีน (Vaccine)

วิธีใช้คำ "ไวรัสคอมพิวเตอร์ ซึ่งทำลายข้อมูลนั้นสร้างความห่วงใยให้กับผู้ใช้คอมพิวเตอร์เป็นอย่างมาก"

หมายเหตุ ได้มีการค้นพบไวรัสในระบบสื่อสารพีซีของ PC-VAN ซึ่งมีขั้นตอนในการแฝงตัวเข้ามาดังนี้ คือ
1) ผู้ไม่ประสงค์ดีจะส่งโปรแกรมไปให้ผู้อื่นโดยใช้ Electronic Mail
2) เมื่อผู้ที่ได้รับโปรแกรมทำการรันโปรแกรมนั้น ไวรัสจะแทรกตัวเข้าไปใน MS-DOS ของผู้นั้นทันที
3) เมื่อผู้เสียหายนั้นใช้ (Access) PC-VAN เมื่อไร ไวรัสจะเริ่มทำงานโดยจะขโมย Password ของผู้นั้นแล้วแปลงเป็นรหัสส่งไปที่ message board
4) ผู้ไม่ประสงค์ดีจะทำการถอดรหัส Password แล้วใช้ Password ของผู้อื่นในการเข้าไปใน PC-VAN

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง Personal Computer Communication, Hacker